Vuxaka exikari ka Mozambhiki na Afrika-Dzonga

Vuxaka exikarhi ka Mozambhiki na Afrika Dzonga ku vuriwa  ntirhisano exikarhi ka Mozambhiki na Afrika-Dzonga. A vuxaka bya ximfumo byi sungulu hi 1923, enguveni ya vukolonyi, loko Nhlangano wa Afrika-Dzonga wu endle ntwanano ni Mfumo wa Muputukezi eka koloni ya Portuguese East Africa (Mozambhiki) malunghana ni ntirho, ntleketlo ni timhaka ta mabindzu. Graca Machel,  Nkosikazi yo sungula eMozambhiki ku sukela hi 1975 ku ya ka1986, endzhaku u tekane na Nelson Mandela, Presidente yo sungula eAfrika-Dzonga endhaku ka Apartheid hi July 18, 1998, loko Mandela a ri 80 ya malembe. Va tshame va tekanile ku fikela loko Mandela a fa hi December 5, 2013, na a ri ni malembe ya  95 hi vukhale. Emahweni ka sweswo a a tekane ni presidente yo sungula ya Mozambhiki, Samora Machel, loyi a feke hi hi ku wa ka xihahampfuka hi October 19, 1986 na a ri ni malembe ya 53. hi vukhale.

Apartheid

Vuxaka ni valungu

Valungu va Afrika-Dzonga ni va Maputukezi va lawule Mozambhiki va ri karhi va tiphina hi vuxaka bya le kusuhi hi enguveni ya vukolonyi. Loko Maafrika-Dzonga ma sungule ku tirhisa nawu wa Apartheid, eMaputo, ku nga ntsindza-nkulu wa Mozambhiki, ku hundzuke ndhawu yo ya ponela kona eka valungu lava a va tsutsuma lava a va lwisana ni fumelo ra Apartheid. Loko Mozambhiki yi kume ku ntshuxeka emavokweni ya Portugal hi 1975, valungu lava tswaleriweke eMozambhiki va tsemakanye ndzilakano va ya Afrika-Dzonga, lava namuntlha ku nga xitukulwana  xa Mapotukezi eAfrika-Dzonga.

Vuxaka ni va ntima

Mashangaan kumbe Vatsonga va kumeka eka matlhelo ha mambirhi, Mozambhiki ni Afrika-Dzonga. A mphesamphesa ya vantima exikarhi ka mimfumo leyi mbirhi yi ve kona hi ntalo hikwalaho ka ku kumeka ka ntirho eka lava Mozambhiki emigodini ya Afrika-Dzonga. Ku nghena ka mali yo tsemakanya ndzilakano(gede) swi na xiyenge lexikulu eka  Ikhonomi ya Mozambhiki.

Nyimpi

Afrika-Dzonga yi ve ni xiave-nkulu hi ku seketela RENAMO eka  Nyimpi ya Xin'wanamamani ya Mozambhiki ku lwisana ni mfumo wa FRELIMO .  Afrika-Dzonga na Mozambhiki va sayine   Ntwanano wa Nkomati  hi 1984, lowu yimiseke ximfumo xiave xa Afrika-Dzonga eka nyimpi, hambileswi yi  yeke emahlweni ku kondza ku fika Xidemokrasi eAfrika-Dzonga hi  1994.