Ndzhenga

tinxaka ta swimilana

Ndzhenga wu tala ku mila enhoveni, laha wu vangaka khwati ra mitwa swinene. Murhi lowu wu taleriwile hi mitwa swinene hikokwalaho vanhu a va wu rhandzi ku wu byala emakaya. Murhi lowu a wu kuli ngopfu wu ya ehenhla, kambe wu tala ku kula wu andlala wu khomana na mindzhenga leyinwana yi endla khwati lero tlhuma swinene. Mihandzu ya ndzhenga a yi dyiwi hi vanhu.[1]

Ndzhenga
Switirhisiwa Vutshunguri
Mihandzu ya Ndzhenga
Xiluva xa Ndzhenga

Nhlamuselo Lulamisa

Hi nguva ya vuxika ndzhenga wu dzudza matluka kasi loko ku fika nguva ya ximumu wa hluka matluka lamantsongo hi xivumbeko xa wona. Tihunyi ta ndzhenga ti rhandziwa swinene hi vamanana hikuva ta pfurha swinene loko u tshivela ndzilo hi tona. Swiharhi swo fana na mimpfundla na timhunti swi tala ku endla swikhundla swa swona kona ku endlela leswaku swi nga hlaseriwi hi ku olova hi valala va swona.[1]

Matirhisele Lulamisa

Ntirho wa Matluka na Marhavi ya Ndzhenga: Lulamisa

Murhi wa ndzhenga wu tshungula vuvabyi bya nchuluko, ku vava ka meno, mukhuhlwana na swirhumbana leswi kumekaka emikolweni. Matluka ya kona ya siriwa, ma cheriwa laha munhu a lumiweke kona hi nyoka kumbe xipamu leswaku ku ta hola. Mati lama humaka ematlukeni loko ma siriwile, ma tshungula ndleve leyi vavaka. Ku hlanganisiwa kamatluka, mahanti na timitsu swi pfula mbeleko eka vaxisati na ku sivela ku vava ekhwirini. Mapa lama humaka loko ku kandziwile timitsu, ma tshungula vuvabyi bya mongolo, vuvabyi bya xiongolela na ku horisa swirhumbana leswi humaka evusikwini.[1]

Ntirho wa Timitsu ta Ndzhenga: Lulamisa

Matluka ya murhi lowu ma tirhisiwa ku tshungula vuvabyi bya mahlo na mukhuhlwana. Timitsu ta nsinya lowu wu tshungula vuvabyi bya nhlana, nhloko, ku vavisa ka miri na byinwana vuvabyi. Timitsu ta ndzhenga ti hlanganisiwa ni misinya yinwana swi tshungula eka vanhu lava pfumalaka vana.[1][2]

Ntirho wa Mbewu ya Ndzhenga: Lulamisa

Mafurha ma horisa swirhumbana swo nwayisa leswi vuriwaka rhwemburhwembu na vuvabyi bya nhlonge. Loko murhi lowu wu omisiwile, wu tlhela wu kandziwa ku huma mapa, wu tirhisiwa ku sivela ku kuma khwiri na ku nyuhelisa nwana loko wu cheriwa emukapeni leswaku nwana a dya.[1][2]

Mintirho yin'wana: Lulamisa

Mihandzu ya nsinya lowu na mahanti ya kona swi omisisiwa kutani swi tirhisiwa ku tshungula vuvabyi bya swirhumbana leswintsongo na ku tshungula miri wa munhu. Matluka ma ncakunhiwa kunene ku sivela nchuluko ematikweni yo fana na Namibia.[1]

Mintshaho Lulamisa

  1. 1.0 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 MALAMULE, R.J (2015). "Mathyelo ya mavito ya minsinya yo tshungula mavabyi eka Skhukhuza, eMpumalanga: Maendlelo ya Onomasitiki". University of Limpopo. 
  2. 2.0 2.1 Grant, R (2006). Sappi tree spotting: Lowveld, including Kruger National Park. Pretoria: Jacana Media (Pty) Ltd. p. 91.