Mzila

hosi ya wa mfumo wa Gaza

Hosi Mzila Nxumalo (Nyamande[1]) (ca 1825 - † ca 1884)[2], akuri n'wana wa Soshanghana ka Zikode, musimeki wa mfumo wa Gaza, lowu emanembeleleni matimba ya wona, a wu funengeta kusukela e dzongeni bya Mozambhiki kufikela eka nambu wa Limpopo. Uhlurile makwavo Mawewe ka Soshangane hilembe ra 1861 hi kupfuniwa hi mabhunu leswaku a tlakukela eka mfumo wa Gaza laha a fumeke kusukela eka lembe ra 1861 kuya eka 1885[1]. A ari tata wa Hosi Nghunghunyana loyi a hluriweke hi mfumo wa vukolonyi wa Maphutukezi.

Mzila
Hosi ya mfumo wa Gaza

1861 - 1884
Mawewe - NghunghunyanaEdit the value on Wikidata
Vutomi
Ndzhawu yovelekiwa 1825 Edit the value on Wikidata
Tiko ra vutshami Mfumo wa Gaza
Mfumo wa Zulu Edit the value on Wikidata
Ndzhawu yolova 1884 Edit the value on Wikidata
Ndyangu
Tata wakwe Soshanghana
N'wana/Vana
Ndzisana
Education
Tindzimi leti a a titiva, kutsala na kuvulavula Xingoni Edit the value on Wikidata
Ntirho
Ntirho hosi Edit the value on Wikidata

Ufumile eka mfumo wa ka Gaza, lowu a wuthyiwe hi vito ra kokwana-xindhuwe wakwe Gasa. Mfumo wakwe akuri mfumo lowu a wutirhisa vutshila bya malwele ya tinyimpi lawa masunguriweke hi Shaka. A ari na vasati vanharhu, MaNdiweni loyi a a ri nkosikazi wakwe naswona ari mana wa Nghunghunyana. kasi lowa vumbirhi a a suka eka muti wa ka Skosana naswona yena anga tswari n'wambuyangwana leswi endleke leswaku ahlekuriwa. Nsati wavunharhu akuri n'wana wa hosi Mambo yale n'walungu laha kunga Zimbabwe namunthla, loyi an'witekeke ku aka vuxaka, lebyi n'wipfuneke loko a tsutsuma nyimpi ya maphutukezi, naswona laha a loveke kona no latiwa eMusapa. Kufikela namunthla, sirha ra Mzila aritiviwi, hikwalaho kaleswi a cinceke xivongo xakwe kuva Mililo loko atava a tsutsumele e vuchavela-whawha evukweni byakwe byaka Mambo, naswona hinkwavo vana vakwe lava tswariweke le n'walungu vateke xivongo xaka Mlilo.

Mintshaho Lulamisa

  1. 1.0 1.1 Liesegang, Gerhard (17 April 2012). "Nguni praise poems for Muzila (r. 1860-1884) and Magudzu Khosa (r. ca. 1855-1884): Recited and explained by Masukesuke Chavangu in 1969 and 1971 in Southern Mozambique, compared with G. Macavi´s version of 1927: views on protagonists of the Gaza war of succession of 1859-1862 and on a special case of orally transmitted composed texts.". International Conference on Historical Sources in African Languages written in Arabic (ajami) or Latin characters – via Academia. 
  2. Lipschutz, Mark R.; Rasmussen, R. Kent (1986). Dictionary of African Historical Biography (in English) (2nd ed.). University of California Press. p. 167. ISBN 9780520066113.