Hosinkulu Gunyule i kokwani-nkulu wa Van'wanati na van'wani eka rixaka ra Vatsonga. Van'wanati hinkwavo i vantukulu va Hosinkulu Gunyule, loyi a ri hosi ya va Tonga na Vacopi va Nyembani (Inhambane). Gunyule u ve kona hi malembe ya vo 1500. Gunyule u velekile Malenga loyi a nga fuma tiko rale Xai Xai (Mozambique) hi minkarhi yale kusuhi ka 1560. Gunyule a ri yona Hosinkulu ya rixaka ra va Tonga na Vacopi va Nyembeni ku nga se sungula tinyimpi na vhutu ra tinxaka timbe.

Vukosi bya Muti Lulamisa

Hosinkulu Gunyule u tiveka ngopfu eka Van'wanati, na le tindzhawini ta le vudzonga bya Mozambique, tani hi leswi va n'wu tivaka a ri murhangeri wa xithopo xa mimiti leyi yi nga phatluka ku suka eka Vatonga va le Nyembani (ku katsa va Khambane, Vacopi, na Valenga).[1] Vatsonga vo tala, kahle-kahle, va thopa ku fika eka vito ra Gunyule loko kuve va xi tiva kahle xithopo xa ka vona, swi nga ri na mhaka ku va tshama e Africa Dzonga, e Mozambique, kumbe e Zimbabwe. Eka vana (marhavi) lawa ya tivekaka ngopfu va sukaka eka Hosinkulu Gunyule, hi lava va landzelaka:

  • Malenga;
  • Makwakwa;
  • Masangu;
  • Mkhwanazi;
  • Mondlane;
  • Mabota;
  • Matola;

na van'wani...

Mintshaho Lulamisa

  1. Van'wanati Clan (2015), “Van’wanati Newsletter”, no. 02, Retrieved on 29 October 2016